Το Κλουβί Με τις Τρελές
Would you like to react to this message? Create an account in a few clicks or log in to continue.

Το αιγυπτιακό γραμματόσημο , Osip Mandelstam (Осип Мандельштам)

Go down

 Το αιγυπτιακό γραμματόσημο , Osip Mandelstam (Осип Мандельштам) Empty Το αιγυπτιακό γραμματόσημο , Osip Mandelstam (Осип Мандельштам)

Post by Νικολέτα Μποντιόλη Sun 09 Jul 2017, 2:34 pm

Osip Mandelstam (Όσιπ Μαντελστάμ)
Το αιγυπτιακό γραμματόσημο
μετάφραση: Βιργινία Γαλανοπούλου
Οροπέδιο, 2016
σελ. 135
ISBN 9786188066182


 Το αιγυπτιακό γραμματόσημο , Osip Mandelstam (Осип Мандельштам) B2156310

Κάπου ανάμεσα στο Μάη και τον Ιούνη του 1917, στην Πετρούπολη, ο ήλιος δύει, αλλά επειδή βρίσκεται ελάχιστα κάτω από τον ορίζοντα, δεν σκοτεινιάζει. Αυτές είναι οι λεγόμενες λευκές νύχτες και μέσα σε αυτό το φωτεινό τοπίο, όπου οι πάγοι λιώνουν και ο επαναστατικός αναβρασμός σηματοδοτεί το τέλος μιας εποχής, ο κεντρικός ήρωας της ιστορίας, ο Παρνόκ, χάνει σταδιακά τη ρεντιγκότα του, τα πουκάμισά του αλλά και το κορίτσι του, από τον ίλαρχο Κρζιζανόφσκι. Στην πραγματικότητα χάνει πολλά περισσότερα. Βλέπει την οικογενειακή περιουσία του να αποσυντίθεται, βλέπει την ταυτότητά του να κατακερματίζεται, βλέπει όνειρα που μοιάζουν συχνά με εφιάλτη.

“Ζούσε στην Πετρούπολη ένας ανθρωπάκος που τον έλεγαν Παρνόκ”, ο τελευταίος απόγονος μιας εβραϊκής οικογένειας με μισοσβησμένες ρίζες που αργοσβήνει, “που τον κοιτούσαν με περιφρόνηση οι θυρωροί και οι γυναίκες”. Κι όπως ομολογεί κι ο ίδιος “την ζωή δεν την έχω γνωρίσει ξέρω μονάχα κάποιο υποκατάστατό της”. Μάταια διεκδικεί την κυριότητα της γκαρνταρόμπας του, μάταια ονειρεύεται να ζήσει στην Ελλάδα, μάταια παλεύει να σώσει έναν κλέφτη, να επινοήσει ένα γενεαλογικό δέντρο, να βρει μια πατρίδα για όσους δεν μπορούν να ανήκουν κάπου, όλους εκείνους που “δεν έχουν πια πού αλλού να πάνε”. Είναι καλλιτέχνης, ένα γερασμένο παιδί, μια μακρινή μουσική μελωδία, το ξεφτισμένο μελάνι στις σελίδες ενός κιτρινισμένου βιβλίου.

Μέσα από την αποσπασματικότητα των εικόνων που δίνει την εντύπωση μιας ονειρικής αλληλουχίας, παρελαύνουν πλύστες μεταμορφωμένες σε βιολιά, μορφές από ηλιόλουστους ιμπρεσιονιστικούς πίνακες, λαϊκές συνοικίες με αμμόλοφους, ποταμίσιες όχθες με γεφύρια πλαισιωμένα από αιγυπτιακά αγάλματα, παλάτια με ιταλιάνικη αρχιτεκτονική, κήποι με πουλιά που μιλάνε, φινλανδικές εξοχές, εβραϊκά καταστήματα, μια πολιτεία γοητευτική μέσα στις αντιθέσεις της και την σκληρή, φωτεινή όψη της, μια όψη που μπορεί να μεγενθύνει τις σκιές, το βρώμικο χιόνι και τις ψυχολογικές μεταπτώσεις του κόσμου που την συνιστά: Μικρές ανθρώπινες μονάδες, αλλά κι ένα κυρίαρχο πλήθος, συχνά με διαθέσεις εκδικητικές, όπως περιγράφονται με τρόπο γλαφυρό σε μια σκηνή λιντσαρίσματος.

Το πνευματικό παρελθόν της πόλης διασώζεται μέσα από τις νότες της μουσικής και μέσα σε μαυρισμένες από τον χρόνο δαγκεροτυπίες, μέσα από λογοτεχνικούς θανάτους και βρωμισμένες σελίδες πολυχρησιμοποιημένων βιβλίων. Υπάρχουν ωστόσο και εκείνα τα μικροπράγματα που συνιστούν έναν πολιτισμό της καθημερινότητας, καπνισμένες λάμπες κηροζίνης, παγοπέδιλα, κουλούρια, σαπούνια, πένες που χύνουν μαύρο μελάνι, πουκάμισα με κόκκινες ρίγες, πλάκες από βούτυρο, κιτρινισμένες φωτογραφίες και βαριά, παιδικά χειμωνιάτικα σκουφάκια. Πριμαντόνες πεθαίνουν, μπαλαρίνες χορεύουν, κτίρια καίγονται και όλα θυμίζουν καραβάνι που δραπετεύει σε μια έρημο. Μια φυγή, μια νοσταλγία για μια γη της Επαγγελίας. Αλλά ακόμα κι αν φύγεις, ακόμα κι αν φτάσεις στη γη εκείνη, πάλι θα νοσταλγείς τον τόπο που άφησες πίσω σου. Και κάπως έτσι απομένει μόνος και μετέωρος ο μικρός και αδύναμος ήρωας, ενώ η νέμεσίς του δραπετεύει στην ηλιόλουστη Μόσχα. Εδώ κανένας δεν είναι σε θέση να τηρήσει τις υποσχέσεις του.

Αυτή η νουβέλα, είναι ιδανική για όσους έχουν αγαπήσει τον Οδυσσέα του Τζόυς. Αλλά θα μπορούσε επίσης να την απολαύσει και κάποιος που δεν είναι συνηθισμένος στην μοντερνιστική γραφή και που θα ήθελε να πάρει μια ιδέα γι’ αυτό το είδος. Πέρα από το ίδιο το κείμενο είναι η μεταφράστρια, την λένε Βιργινία Γαλανοπούλου, που έχει κάνει μια υπέροχη δουλειά. Στρατηγικά τοποθετημένες υποσημειώσεις (συχνά αντιπαραβάλει αποσπάσματα από προγενέστερες εκδοχές του έργου, που φωτίζουν τα σκοτεινά και δυσερμήνευτα σημεία) κι ένα επίμετρο στο τέλος, όπου παραθέτει πληροφορίες για τα πρόσωπα που απεικονίζονται, μια σύντομη αλλά περιεκτική ανάλυση, και ένα βιογραφικό σημείωμα για τον συγγραφέα. Εκεί σε αυτό το επίμετρο δίνεται ξεκάθαρα ο ορισμός του αιγυπτιακού γραμματόσημου, “ένα χαρτί σχισμένο από το γράμμα του [...] που βρέθηκε τυχαία μέσα σε μια πόλη ανάστατη από τους ταραγμένους καιρούς”.
Νικολέτα Μποντιόλη
Νικολέτα Μποντιόλη

Posts : 159
Join date : 2016-08-29
Location : Παντού!

Back to top Go down

Back to top


 
Permissions in this forum:
You cannot reply to topics in this forum