Graham Greene, Οι θεατρίνοι

Οι θεατρίνοι


Graham Greene (Γκράχαμ Γκρην)
μετάφραση: Βαγγέλης Κατσάνης

Ψυχογιός, 1984
356 σελ.
ISBN 960-7020-93-6, ISBN-13 978-960-7020-93-2



Κεντάει ο συγγραφέας. Δεν ξέρω αν τα κατασκοπικά – ευρείας κατανάλωσης έργα του είναι εξίσου καλά, δεν με ενδιαφέρει κιόλας, αφού δεν πρόκειται να τα διαβάσω, αλλά αν κρίνω από τους “Θεατρίνους” έχει εξαιρετική πένα. Πρώτα από όλα, το έργο αυτό διαθέτει εξαιρετικές δόσεις χιούμορ κι έναν απίστευτο τρόπο να αποκαλύπτει την ωμή αλήθεια, ενώ είναι συνάμα ατμοσφαιρικό και έχει ολοζώντανους, αξιαγάπητους και ενδιαφέροντες χαρακτήρες. Ισορροπεί άψογα ανάμεσα στην δράση και στον στοχασμό και κρατάει αμείωτο το ενδιαφέρον ως την τελευταία σελίδα.

Η κεντρική ιδέα είναι πως όλοι οι άνθρωποι λίγο ως πολύ υποδυόμαστε ρόλους για μπορέσουμε να σταθούμε και να υπάρξουμε μέσα σε μια κοινωνία. Όσα ψέματα όμως κι αν πούμε, μοιραία θα έρθει η στιγμή να αντιμετωπίσουμε την αμείλικτη πραγματικότητα, να αναμετρηθούμε με τον ίδιο μας τον εαυτό. Επίσης ο κόσμος που ζούμε είναι σκληρός και βρώμικος και δεν αρκούν ούτε οι καλύτερες προθέσεις προκειμένου να αλλάξει. Ο κόσμος αυτός μπορεί να μοιάζει με σκηνή θεάτρου στην οποία παίζεται το πιο παράλογο έργο που θα μπορούσε να συλλάβει η πιο διεστραμμένη διάνοια. Κι όταν πέσει η αυλαία, ανάμεσα στους πρωταγωνιστές θα υπάρχουν αναπόφευκτα σημαντικές απώλειες.

Η υπόθεση εκτυλίσσεται στην Αιτή, λίγο πριν και στις αρχές της δικτατορίας του Πάπα Ντοκ, δηλαδή στα 1957. Ο κεντρικός ήρωας ο κύριος Μπράουν έχει κληρονομήσει από την αλλόκοτη μητέρα του ένα ξενοδοχείο, το οποίο λόγω των πολιτικών γεγονότων παραμένει σχεδόν άδειο, καθώς ο τουρισμός μαραζώνει. Επικρατεί τρομοκρατία, καθώς η μυστική αστυνομία του δικτάτορα , οι Τοντόν Μακούτ σκοτώνουν και εκφοβίζουν ασύστολα. Ωστόσο οι κομπίνες, οι ρεμούλες με την αμερικάνικη βοήθεια συνεχίζονται απρόσκοπτα. Οι ντόπιοι μην έχοντας άλλη εναλλακτική πεθαίνουν από την πείνα επαιτώντας και βρίσκουν παρηγοριά στις δύο κυρίαρχες θρησκείες, το Βουντού και τον Καθολικισμό. Κι όπως αναφέρει ένας από τους ήρωες του έργου:

"Οι υποστηρικτές του Πάπα Ντοκ στην Ουάσινγκτον υποκινούνται από κάποιες αμερικάνικες εταιρίες κυλινδρόμυλων που αλέθουν το εισαγόμενο σιτάρι για την τροφοδοσία του πληθυσμού. Κι είναι στ' αλήθεια αξιοπερίεργο πόσα χρήματα μπορεί να βγάλει κανείς από μια φτωχιά χώρα, έτσι και δείξει λίγη εξυπνάδα. Επιπλέον υπάρχει η πολύ μεγάλη κομπίνα με τα μοσχαρίσια κρέατα. Οι άνθρωποι εδώ είναι τόσο φτωχοί που τρώνε κρέας τόσο συχνά όσο και γλυκίσματα. Έτσι δεν τους νοιάζει και πάρα πολύ που όλα τα κρέατα φεύγουν για την αμερικάνικη αγορά. Από την άλλη, ούτε οι εισαγωγείς νοιάζονται αν τα κρέατα αυτά συγκεντρώνουν τις σωστές προδιαγραφές μια και όλα τους γίνονται κονσέρβες για τις υπανάπτυκτες χώρες, οι οποίες και τις πληρώνουν με τα χρήματα της αμερικάνικης βοήθειας που παίρνουν. Αν το εμπόριο αυτό σταματήσει ο μέσος Αμερικάνος δεν πρόκειται να χάσει τίποτα. Οι πολιτικοί όμως της Ουάσινγκτον θα χάσουντο 1% που εισπράττουν για κάθε κιλό που εξάγεται”.

Όσα όνειρα κι αν έχει κάποιος, όσα ταλέντα κι όση πονηριά, δεν αρκούν για να αλλάξουν την ροή των προαποφασισμένων γεγονότων. Ο 20ος αιώνα δεν είναι υπήρξε επουδενί (σε αντίθεση με τον 19ο) μια εποχή αισιοδοξίας, αλλά μια εποχή ατέρμονης ανησυχίας. Η έννοια της δικαιοσύνης θυσιάστηκε στην αναγκαιότητας της διατήρησης μια ισορροπίας του τρόμου (Ψυχρός Πόλεμος) και φαίνεται πως αυτό θα συνεχιστεί και κατά τον 21ο αιώνα. Μοιραία όλοι καλούνται να παίξουν τους ρόλους τους σε μια μαύρη κωμωδία που είναι καταδικασμένη να έχει πικρό τέλος.

Ωραίο βιβλίο. Παρόλο που καταπιάνεται με σκοτεινά θέματα, χάρη στην χιουμοριστική και συχνά σαρκαστική διάθεση του συγγραφέα, δεν είναι καθόλου βαρύ. Θα διαβάσω οπωσδήποτε κάποια στιγμή κι ένα άλλο βιβλίο του, που μου το έχουν συστήσει θερμά το “The Power and the Glory”.