Κείμενα: 17ος αιώνας - Μέρος Πρώτο, Umberto Eco, Riccardo Fedriga

Umberto Eco, Riccardo Fedriga
Κείμενα: 17ος αιώνας - Μέρος Πρώτο
Ειδική έκδοση για την εφημερίδα το Βήμα
384 σελ.
εκδ. Ελληνικά Γράμματα 2018
ISBN13 9789605039035



Το δεύτερο μέρος της σειράς Storia della filosofia, από τον ένατο έως τον δέκατο έκτο και τελευταίο τόμο, αποτελείται από ανθολογίες κειμένων. Στον συγκεκριμένο δωδέκατο τόμο παρουσιάζονται αποσπάσματα από κείμενα φιλοσόφων του 17ου αιώνα:

Francis Bacon (1561 – 1626) - Novum Organum Scientiarum (Νέο όργανο)
Galileo Galilei (1564 – 1642) - Lettera del Signor Galileo Galilei Scritta Alla Granduchessa Di Toscana (επιστολή στη Χριστίνα της Λωρραίνης)
- Il Saggiatore (Ο δοκιμαστής)
- Dialogo sopra i due massimi sistemi del mondo (διάλογος μεταξύ δύο παγκόσμιων συστημάτων)
Roberto Bellarmino (1542 – 1621) Lettera a Paolo Foscarini scritta il 12 aprile 1615 (επιστολή στον Πάολο Α. Φοσκαρίνι της 12ης Απριλίου 1615)
Δικαστήριο της Ιεράς Εξέτασης – Η καταδικαστική απόφαση ενάντια στον Γαλιλαίο
Francisco Suárez (1548 – 1617) - Disputationes metaphysicae (μεταφυσικές αντιρρήσεις)
René Descartes (1596-1650) – Discours de la méthode (Λόγος περί της Μεθόδου)
- L'Homme (Ο άνθρωπος)
- Meditationes de prima philosophia (Μεταφυσικοί στοχασμοί)
- Principia philosophiae (Οι αρχές της φιλοσοφίας Β΄)
- Correspondance (Επιστολές)
Thomas Hobbes (1588 – 1679) – Leviathan (Λεβιάθαν)
- De Corpore (Περί σώματος)
- De Cive (Περί του Πολίτη)
- Objectiones ad Cartesii Meditationes de Prima Philosophia (Τρίτες ενστάσεις στους Μεταφυσικούς στοχασμούς)
Pierre Gassendi (1592 –1655) - Disquisitio metaphysica seu dubitationes et instantiae adversus Renati Cartesii metaphysicam et response (οι πέμπτες ενστάσεις στους μεταφυσικούς στοχασμούς)
- Syntagma philosophicum (σσ. πρόκειται για μια φιλοσοφική πραγματεία)
John Milton (1608 –1674) Areopagitica – Αρεοπαγιτικά
Isaac Newton (1643 - 1727) - Philosophiæ Naturalis Principia Mathematica (Μαθηματικές αρχές της φυσικής φιλοσοφίας)
- Opticks: or, A Treatise of the Reflexions, Refractions, Inflexions and Colours of Light (Οπτική)

Η ανθολογία ξεκινάει με ένα απόσπασμα από το έργο του μεταγενέστερου Alexandre Koyré (1892 -1964) με τίτλο (υποθέτω) From the Closed World to the Infinite Universe (Από τον κόσμο του περίπου στο σύμπαν της ακριβείας, το μεταφράζει από τα ιταλικά).

Για την μεταφραστική ομάδα δεν μπόρεσα να βρω ασφαλείς πληροφορίες καθώς η έκδοση δεν αναφέρει τα μικρά τους ονόματα. Με κάθε επιφύλαξη λοιπόν:
Σ. Πεκιαρίδη (ίσως η Στέλλα Πεκιαρίδη)
Μ. Ακριβάκη (ίσως η Μαρία Ακριβάκη)
Α. Παλιοσπύρος
Ν. Παναγιωτοπούλου
Επιμελητής είναι κάποιος Ιάσων Φιλίππου που δεν ξέρω αν έχει σχέση με αυτόν

Όπως και να έχει, τα κείμενα μεταφράζονται απευθείας από τις ιταλικές μεταφράσεις και δεδομένου πως έχουμε να κάνουμε με φιλοσοφικά κείμενα του 17ου αιώνα, που στην πρωτότυπη μορφή τους μπορεί να έχουν γραφτεί στα γαλλικά ή στα λατινικά ή στα αγγλικά κτλ., αυτό και μόνο συνιστά ένα είδος χαλασμένου τηλέφωνου, όπου η ακρίβεια πάει περίπατο. Για να πάρει κάποιος μια γενική ιδέα, δεν είναι άσχημα, αλλά μόνο ως εκεί.

Στην σύντομη εισαγωγή που προηγείται των κειμένων γίνεται αναφορά στην προσπάθεια των ανθρώπων της εποχής για τη δημιουργία μιας επιστημονικής μεθόδου που θα ξεφεύγει από τα δεσμά της αριστοτελικής λογικής. Πρώτος ο Bacon θίγει το ζήτημα αυτής της αναγκαιότητας, Ο Γαλιλαίος «θα ξεκινήσει μια πραγματική επιστημονική επανάσταση, ταυτόχρονα με μια ανανεωμένη μεθοδολογική σκέψη», ο Descartes θα αναζητήσει τους κανόνες εκείνους που μπορούν να εφαρμοστούν σε κάθε επιστημονικό πεδίο, και οι υπόλοιποι διαφωνώντας ή συμφωνώντας θα συμβάλλουν στις ζυμώσεις που θα γεννήσουν τη νέα επιστήμη. Μια επιστήμη η οποία όπως αναφέρει ο Νεύτωνας «δεν υποκρίνεται υποθέσεις και εμπιστεύεται αποκλειστικά την ένδειξη». Όπου ένδειξη δεν σημαίνει απλώς «άμεση παρατήρηση» αλλά «θεμελιωμένοι μαθηματικοί νόμοι».

Δεν θα το συνέστηνα σε όσους διαβάζουν φιλοσοφία συστηματικά, αλλά σε όσους θα ήθελαν να πάρουν μια πρώτη – επιδερμική - ιδέα πάνω σε θέματα φιλοσοφίας.