The Ball At Sceaux, Honoré de Balzac

Honoré de Balzac
The Ball At Sceaux (Le Bal De Sceaux)
σελ. 64
Book Jungle 2009
ISBN13: 9781438515915



Πολύ ενδιαφέρουσα αυτή η ιστορία!

Ένα μικρό παραμύθι, όπου δεν έζησαν όλοι καλά, κατά τη συνήθη έκβαση a la Balzac. Που δεν χαρίζεται σε κανέναν και που δεν συγχωρεί τα καπρίτσια και τις μεγαλομανίες. Ναι. Θα μπορούσε πραγματικά να είναι ένας μύθος του La Fontaine, μια πολιτική αλληγορία, μια σπουδή επάνω σε όσα συνιστούν μια κρίση μεγαλείου. Και δεν είναι η ανοησία και ο εγωισμός της ηρωίδας, της Émilie de Fontaine που με εντυπωσίασε, αλλά η απεικόνιση μιας κοινωνικής τάξης που φαίνεται ξεκάθαρα πως δεν κατάφερε να την ταρακουνήσει ολόκληρη Γαλλική Επανάσταση!

Ο κόμης Fontaine χάνει στα χρόνια της Τρομοκρατίας το μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας του. Παραλίγο να χάσει και τη ζωή του κατά την εξέγερση της Vendée στα 1793, μια περιοχής στη δυτική Γαλλία, όπου χωρικοί και ευγενείς ξεσηκώθηκαν ενάντια στο καθεστώς του Παρισιού, αξιώνοντας την αποκατάσταση του θεσμού της βασιλείας. Τελικά η εμφύλια αυτή σύγκρουση θα πνιγεί στο αίμα (κάποιοι ιστορικοί την χαρακτηρίζουν ως γενοκτονία).

Επειτα ακολουθεί η εποχή του Ναπολέοντα (1804 -1814), όπου ο κόμης Fontaine παραμένει στο περιθώριο, ελπίζοντας σε καλύτερες ημέρες, οι οποίες έρχονται με με την Παλινόρθωση των Βουρβόνων (1814 - 1830). Βέβαια κι εκεί τα πράγματα δεν είναι εύκολα. Χρειάζεται να χρησιμοποιήσει όλη του τη διπλωματία, για να αποκτήσει αξιώματα και να εξαργυρώσει την αφοσίωσή του προς τον βασιλιά του. Μαθαίνει στην πράξη πως όποιος θέλει να κερδίσει κάτι, δεν πρέπει να το διεκδικεί ευθέως, αλλά μεταχειριζόμενος πλάγια μέσα επωφελούμενος των καταστάσεων.

Ο νεοαποκτηθείς οπορτουνισμός του θα βρει μια σπουδαία ευκαιρία να εκδηλωθεί και να αποφέρει καρπούς, όταν κατά τον Πόλεμο του Έβδομου Συνασπισμού (ή 100 ημέρες όπως είναι επίσης γνωστός), δηλαδή κατά την σύντομη επιστροφή του Ναπολέοντα μετά από την δεκάμηνη εξορία του στην Έλβα (Μάρτης - Ιούλης 1815) θα ακολουθήσει στην εξορία τον Λουδοβίκο 18ο, στο Βέλγιο. 'Οσο πιο κοντά στην αυλή του βασιλιά, τόσο πιο κοντά στην εξουσία. Και μετά το Βατερλώ και την επιστροφή του Λουδοβίκου στο Παρίσι, αρχίζει το χρήμα να ρέει. Ο βασιλιάς έχει πάρει πλέον το μάθημά του και παρέχει αφειδώς προνόμια στα πιστά του υποκείμενα. Έτσι ο κόμης πέρα από τον εαυτό του καταφέρνει να αποκαταστήσει όλα τα παιδιά του. Κι απομένει ανύπαντρη, η μικρότερή του κόρη, η κακομαθημένη και φαντασμένη Émilie.

Αυτό που έχει ενδιαφέρον σε αυτό το σύντομο έργο, δεν είναι οι περιπέτειες των παντρολογημάτων της νέας, μιας φάρσας υπό τον ήχο των μουσικών αναφορών που κάνει ο Balzac στον Κουρέα της Σεβίλλης του Rossini και στo Il matrimonio segreto του Domenico Cimarosa, στην σκηνή που ο συγγραφέας περιγράφει την αντιπαράθεση του πατέρα με την κόρη σε κάποιο σημείο της νουβέλας. Αυτό που έχει τη θεμελιώδη σημασία είναι ο τρόπος που πεθαίνει τελικά η παλιά αριστοκρατία: Αραιώνει μέχρι που χάνεται μέσα στην ανερχόμενη, τη νέα εκδοχή της, την μπουρζουαζία, την αυτοκρατορία του χρήματος. Εκεί όπου ο καθένας μπορεί με τους κατάλληλους πολιτικούς χειρισμούς, εφόσον διαθέτει το απαιτούμενο κεφάλαιο, να αγοράσει όσους τίτλους ευγενείας τραβάει η ψυχή του.

Γιατί σε τελική ανάλυση πώς να ξεχωρίσει ένας ευγενής από έναν μεγαλοαστό; "Στην εποχή μας όλοι είναι γαλαζοαίματοι" θα μπορούσε κάποιος να απαντήσει παραφράζοντας έναν λόγο του ηλικιωμένου κόμη de Kergarouët.