Ήμουν ένας Γερμανός. Η αυτοβιογραφία ενός επαναστάτη, Ernst Toller

Ernst Toller
Ήμουν ένας Γερμανός. Η αυτοβιογραφία ενός επαναστάτη
σελ. 480
Ερατώ 2016
ISBN13 9789602292686


Ανάμεσα στο τέλος του πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου και στη Δημοκρατία της Βαϊμάρης, συνέβησαν τα γεγονότα που διηγείται ο Toller, στο μεγαλύτερο μέρος αυτού το βιβλίου. Σύγχυση, εμφύλιες συγκρούσεις, επαναστάσεις και εξεγέρσεις και κόντρα επαναστάσεις και κόντρα εξεγέρσεις, η τυπική αποδιοργάνωση που ακολουθεί την μοίρα των ηττημένων, σε έναν τόπο όπου δεν μοιάζει να έχει ενιαία εθνική ταυτότητα αλλά επιθυμεί διακαώς να αποκτήσει μία, έστω και σε τιμή ευκαιρίας.

Το βιβλίο αυτό είναι καλύτερα να διαβαστεί μετά το επίμετρο στην σελ. 429, αλλιώς ο αναγνώστης κινδυνεύει να χαθεί μέσα στην χαοτική γραφή του συγγραφέα, που εξιστορεί τα πάντα χωρίς να δίνει επεξηγήσεις και σαφή χρονικά - ιστορικά πλαίσια, αν και ακόμα και έτσι δεν χάνει το παραμικρό από τη δύναμη και την ένταση της γραφής του. Καλό θα ήταν κάποιος να έχει μια ιδέα για τη Γερμανική Επανάσταση του 1918 -19 (βλέπε και Νοεμβριανή Επανάσταση) πριν διαβάσει αυτό το συγκεκριμένο. Βασικά θα ήταν απαραίτητο να έχει κάτι περισσότερο από μια απλή ιδέα, για να μπει στο φορτισμένο κλίμα που αναδεικνύεται μέσα από την αποσπασματικότητα του κειμένου.

Δεν έχω βρει ακόμα κάποιο άλλο λογοτεχνικό έργο που να μιλάει για τα γεγονότα εκείνης της εποχής. Μου άφησε μια βαριά αίσθηση πίκρας κι ένα αίσθημα κενού. Άφησε πίσω του ο Toller ένα τεκμήριο μιας εποχής. Μιας εποχής της οποίας ο αντίκτυπος φωτίζει ξεκάθαρα τις αιτίες που οδήγησαν λίγα χρόνια αργότερα στην άνοδο του Χίτλερ. Και για πολλά άλλα πράγματα τις συνέπειες των οποίων φοβάμαι πως δεν έχουμε δει ακόμα.

“Όμως κανένας λαός δεν είναι αληθινά ελεύθερος χωρίς την ελευθερία των γειτόνων του. Οι πολιτικοί ψεύδονται στους εαυτούς τους και στους πολίτες, ονομάζουν τα συμφέροντά τους ιδανικά, για αυτά τα ιδανικά, για χρυσό, για εδάφη, για μετάλλευμα, για πετρέλαιο, για εξολοκλήρου νεκρά πράγματα, οι άνθρωποι πεθαίνουν, πεινούν, απελπίζονται. Παντού.”

Όπως και να έχει, αφού οι πεθαμένοι δεν μπορούν να σηκωθούν από τους τάφους τους, καλό είναι που σώζονται οι αλήθειες τους μέσα από τα βιβλία κι όλα εκείνα τα έργα που είναι τα μόνα που μπορούν να λειτουργήσουν ως αναχώματα κόντρα στον ορμητικό χείμαρρο της ανθρώπινης ασυνεννοησίας.